Το μέλλον της κοινωνικής πρόνοιας στην Ελλάδα:Επαναδιαπραγματεύοντας κοινωνικοπολιτικές πραγματικότητες στη Θεσσαλονίκη
Το έργο αυτό διερευνά διαμάχες για το ελληνικό κοινωνικοπολιτικό μέλλον. Μετά από μια δεκαετία κρίσης, η συντηρητική, κεντροδεξιά κυβέρνηση υπόσχεται ένα πιο αποτελεσματικό ελληνικό κράτος. Ορισμένοι πολίτες βρίσκουν παρηγοριά σε αυτές τις υποσχέσεις. Άλλοι αντιτίθενται στην κυβέρνηση για τη βιαιότητα και τη ξενοφοβία που προτάσει. Πως εξελίσσονται αυτές οι διαμάχες για το ρόλο και τις ευθύνες του κράτους, τα δικαώματα των πολιτών και για το ποιος είναι κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας στο πεδίο της κοινωνικής πρόνοιας;
Μετά από μια δεκαετία κρίσης, λιτότητας και σχετικής απουσίας και συρρίκνωσης κρατικών θεσμών, το συντηρητικό, κεντροδεξιό κόμμα, Νέα Δημοκρατία, ήρθε στην εξουσία το 2019, υποσχόμενο ένα αποτελεσματικότερο ελληνικό κράτος. Η επάνοδος της συντηρητικής Δεξιάς στην Ελλάδα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την άνοδο του εθνικισμού. Τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης ξεχωρίζουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες ως απειλές για την "ελληνικότητα", ενώ η κυβέρνηση επιδίδεται σε αντιμεταναστευτική ρητορική και σκληρές πολιτικές ελέγχου των συνόρων. Ορισμένοι πολίτες βρίσκουν παρηγοριά στις υποσχέσεις, τη ρητορική και τις πολιτικές της κυβέρνησης, επειδή θέλουν ένα κράτος που λειτουργεί. Άλλοι αντιτίθενται στην κυβέρνηση για τη γενικευμένη χρήση βίας και για τη ξενοφοβία που προτάσσει. Έτσι, και με “όπλα” τους τη συλλογική δράση και τη πολιτική κινητοποίηση, αμφισβητούν και αντιτάσσονται στη κυβέρνηση και τις πολιτικές της.
Σε αυτό το πρότζεκτ, διερευνώ τις διαμάχες για το κοινωνικοπολιτικό μέλλον της Ελλάδας, εστιάζοντας στην κοινωνική πρόνοια στη Θεσσαλονίκη—ένα από τα πεδία όπου εκτυλίσσονται τέτοιες διαμάχες. Ήδη από την προηγούμενη δεκαετία και παράλληλα με τη δράση δημοτικών αρχών, ΜΚΟ και πολίτες έχουν αναλάβει κεντρικό ρόλο στο πεδίο της κοινωνικής πρόνοιας, οργανώνοντας πρωτοβουλίες που προσφέρουν κοινωνικές υπηρεσίες και βασικά αγαθά. Όσο διαφορετικά και αν είναι τα οράματα και οι προσεγγίσεις αυτών των φορέων για την κοινωνική πρόνοια, όλοι τους αντιμετωπίζουν μια βασική αναντιστιχοία μεταξύ των λιγοστών υπαρχόντων πόρων και των όλο αυξανόμενων αιτημάτων για βοήθεια. Στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν αυτή την αναντιστιχοία, πώς διαπραγματεύονται και αναδιαμορφώνουν το ρόλο του κράτους, τις ευθύνες και τα δικαιώματα των πολιτών; Ποιανών τις ανάγκες αντιμετωπίζουν στην πράξη και πώς;
Για να απαντήσω στα παραπάνω ερωτήματα, επικεντρώνομαι σε μια κοινωνική δομή παροχής βασικών αγαθών ενός μεγάλου Δήμου της Θεσσαλονίκης, στη κοινωνική υπηρεσία μιας ΜΚΟ, και στις κοινωνικές δράσεις μιας εθελοντικής ομάδας. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρώ και συμμετέχω στις καθημερινές δραστηριότητες των εργαζομένων και των εθελοντών που είναι υπεύθυνοι για τη λειτουργία αυτών των δράσεων. Μέσω της συμμετοχικής παρατήρησης, διευρευνώ το τρόπο με τον οποίο οι εργαζόμενοι και οι εθελοντές κατανοούν και ενσαρκώνουν τους ρόλους τους. Διερευνώ, επίσης, πως εξυπηρετούν τους πελάτες τους και τις σχέσεις που αναπτύσσουν με αυτούς. Τέλος, επικεντρώνομαι στο πως αυτοί οι φορείς συνεργάζονται μεταξύ τους άλλα και αντιμάχονται ο ένας τον άλλον, καθώς προσπαθούν να πραγματοποιήσουν τα κοινωνικά τους οράματά. Με αυτόν το τρόπο, ελπίζω να αποτυπώσω τις κοινωνικοπολιτικές πραγματικότητες που προκύπτουν από αυτές τις προσπάθειες στη Θεσσαλονίκη.
Σε αυτό το έργο, διερευνώ τους αγώνες για το ελληνικό κοινωνικοπολιτικό μέλλον εστιάζοντας στην κοινωνική παροχή στη Θεσσαλονίκη, όπου πολλοί από αυτούς τους αγώνες διαδραματίζονται στην πράξη. Από την προηγούμενη δεκαετία, η ελληνική εκκλησία, οι ΜΚΟ και οι πολίτες έχουν αναλάβει κεντρικό ρόλο στην κοινωνική παροχή, παράλληλα με τις δημοτικές αρχές, οργανώνοντας πρωτοβουλίες που προσφέρουν κοινωνικές υπηρεσίες και βασικά αγαθά. Όλοι αυτοί οι φορείς, ωστόσο, έχουν πολύ διαφορετικές αντιλήψεις σχετικά με το ρόλο του κράτους, τις ευθύνες των πολιτών, το ποιος συμπεριλαμβάνεται στην κοινωνική παροχή και με ποιους όρους. Πώς οι φορείς αυτοί φαντάζονται, διαπραγματεύονται και αγωνίζονται για το μέλλον της κοινωνικής πρόνοιας; Πώς διαμορφώνουν την κοινωνική παροχή στη Θεσσαλονίκη μέσα και μέσα από τους αγώνες τους;
Για να απαντήσω σε αυτά τα ερωτήματα, θα παρακολουθήσω μια δημοτική, μια εκκλησιαστική και μια πρωτοβουλία πρόνοιας υπό την ηγεσία των πολιτών και θα διερευνήσω πώς "κάνουν" την κοινωνική παροχή στην πράξη. Θα διερευνήσω επίσης πώς αυτοί οι φορείς αλληλεπιδρούν και συναντιούνται μεταξύ τους στο πεδίο της κοινωνικής παροχής της Θεσσαλονίκης. Με αυτόν τον τρόπο, επιδιώκω να κατανοήσω πώς συνεργάζονται και προκαλούν ο ένας τον άλλον, καθώς αγωνίζονται να υλοποιήσουν τα οράματά τους για την πρόνοια. Τελικά, ελπίζω να ανιχνεύσω τις ευρύτερες ρυθμίσεις πρόνοιας και τις κοινωνικοπολιτικές τάξεις που αναδύονται στη Θεσσαλονίκη.
